De hoofdbeweging in het brede sociaal domein staat in het teken van de noodzakelijke transformatie. Zowel op het gebied van maatschappelijke ondersteuning (Wmo) als bij Jeugdhulp streven we ernaar om minder in te hoeven zetten op zwaardere zorg door te investeren in preventie aan de voorkant, de ontwikkeling van (basis)voorzieningen dichtbij, door burgerkracht en door het stimuleren van zelf- en samenredzaamheid. Deze op transformatie gerichte beweging is onder meer in gang gezet door een gerichte opdrachtverlening aan Stichting WIJ Groningen, door het in werking stellen van het GebiedsOndersteunend Netwerk (GON) en een verdere decentralisering van Beschermd Wonen.
Het fundament voor onze levensloop wordt gelegd tijdens onze jeugd. De gemeente Groningen heeft de ambitie dat kinderen van 0-23 jaar gezond en veilig opgroeien in een stimulerende omgeving, waarin de kinderen/jongeren een eigen stem hebben. De basis voor dit beleid wordt gevormd door de beweging rond positief opgroeien. Deze beweging, die inmiddels is ingezet, zetten wij voort. Wij willen daarbij een omslag bewerkstelligen van problematiseren, naar normaliseren. Hiermee willen we voorkomen dat kinderen en jongeren onnodig en/of te snel beroep doen op zwaardere vormen van jeugdhulp.
Met betrekking tot WIJ Groningen vindt in 2021, net als in 2020, een aanscherping plaats van de uitvoeringsopdracht. Een cruciaal aspect daarin is dat WIJ Groningen de transformatieopgave in versneld tempo uitvoert. Het optimaliseren van de benutting van de veerkracht, de talenten en mogelijkheden van inwoners en hun sociale omgeving staan daarin centraal. WIJ Groningen werkt in dat licht aan verschillende interventies, welke in 2021 verder intensiveren. Eén van de belangrijke interventies in dat kader, waar WIJ Groningen een belangrijke verantwoordelijkheid heeft, betreft een nieuwe aanpak voor multi probleemgezinnen, waar sprake is van een stapeling van door de gemeente verstrekte en/of gefinancierde voorzieningen. Bij 240 van deze gezinnen wordt onderzocht of het geheel van interventies doeltreffender (betere kwaliteit) en doelmatiger (lagere kosten) kan worden ingezet. Waar dit mogelijk blijkt, zal het ook ten uitvoer worden gebracht.
Ook het GON ontwikkelt zich verder in het licht van de noodzakelijke transformatie. In het jaar 2020 bestond de opdracht voor de GON hoofdaanbieders hoofdzakelijk uit transitie en daarbij het garanderen van zorgcontinuïteit. In 2021 staat de opdracht in het teken van het verder vorm geven van de transformatie. Het GON gaat in dat kader verder inzetten op substitutie van zware en kostbare zorg en ondersteuning, door het meer toegankelijk maken en benutten van algemene voorzieningen en ondersteuning dichtbij. Het doel is om integraal, in aansluiting op de eigen kracht en mogelijkheden van burgers, laagdrempelige hulp- en ondersteuningsvragen voor mensen van 0-100 jaar van passende antwoorden te voorzien.
De inzet van de Ondersteuner Jeugd en Gezin (OJG) is hierin eveneens een belangrijke interventie. De OJG is een schakel tussen de huisarts en de WIJ-teams en heeft als doel om samenwerking te bevorderen en de hulp dichter bij de gezinnen te brengen. De inzet van de OJG is erop gericht om de stroom doorverwijzingen vanuit de huisartsen naar specialistische ondersteuning, daar waar dit mogelijk is, af te vangen. In 2021 zal de huidige centrale provinciale toegang Beschermd Wonen (= indicatiestelling en regie op ondersteuning) worden gedecentraliseerd. Dat wil zeggen dat de gemeente Groningen vanaf dat moment de uitvoering van de toegang zelfstandiger ter hand neemt. Dit biedt onder andere de gewenste ruimte om beter te sturen op in-, door- en uitstroom op het gebied van Beschermd Wonen.
Ook werken wij samen met de Groninger gemeenten en de Regionale Inkooporganisatie Groninger Gemeenten (RIGG) aan de transformatie jeugdhulp. In de inkoop van de jeugdhulp 2018-2020, die de RIGG voor de 12 Groninger gemeenten uitvoert, is de transformatiegedachte zoveel mogelijk doorgevoerd. In onze visie op regionale samenwerking en de inkoop vanaf 2021 ligt de focus op innovatie van de inkoop en meer grip en regie door de gemeente.
Tot slot werken we door aan de gebiedsgerichte aanpak. Deze aanpak vraagt om een goede samenwerking tussen partijen/organisaties in de wijken/stadsdelen (gebieden). Stichting WIJ Groningen, het GON en de gebiedsteams stemmen zo goed mogelijk met elkaar af. Binnen het gebiedsteam wordt de verbinding gelegd met sociale én fysieke thema’s die spelen op terreinen zoals veiligheid, wonen en verkeer. Met de uitwerking en uitvoering van de regiodeal, de wijkvernieuwingsplannen en het NPG hebben we een sterke gebiedsgerichte en integrale aanpak in handen. Hiermee kunnen we een belangrijke bijdrage leveren aan het behalen van de doelen in het sociaal domein.
We faciliteren de gewenste beweging op twee met elkaar samenhangende niveaus:
1. Het sociaal klimaat als het gaat het om het vormgeven van de ‘Civil Society’ ter bevordering van zelf- en samenredzaamheid en datgene wat we in de preventieve sfeer doen. We zetten hiervoor in op:
- Actief burgerschap en bewonersinitiatieven;
- Bevorderen van samenredzaamheid, sociale samenhang en leefbaarheid in de wijken;
- Positief opgroeien;
- Diversiteit, integratie en emancipatie;
- Lokaal gezondheidsbeleid, infectieziektebestrijding en openbare gezondheidszorg;
- Sociale basisvoorzieningen.
2. Passende ondersteuning en zorg als het gaat om de wijze waarop we al dan niet tijdelijke interventies plegen, zodat ieder naar vermogen kan participeren. We zetten hiervoor in op:
- Ondersteunende voorzieningen;
- specialistische zorgvoorzieningen;
- interventies veilig opgroeien;
- beschermd wonen, opvang en huiselijk geweld;
- vluchtelingen en asielzoekers.
We verwachten dat onze inzet met betrekking tot het sociaal klimaat een positieve invloed zal hebben op de inzet die nodig is op het niveau van individuele ondersteuning en zorg. We monitoren in dat kader de resultaten, doen onderzoek naar de effectiviteit van onze interventies en waar nodig sturen we bij.
COVID-19 (Corona)
De wereldwijde epidemie heeft verregaande gevolgen voor het land en voor het sociaal domein. Projecten zijn deels vertraagd waarbij moeilijk in te schatten is wanneer dat weer ingelopen wordt. De 1,5 meter afstand regel maakte traditionele vormen van klantcontact en klantondersteuning niet tot bijna niet mogelijk. Werkloosheid is enorm toegenomen en een deel van de inwoners van de gemeente heeft te maken gehad met verminderde zorg. Deze crisis bood tegelijkertijd kansen. We hebben bijvoorbeeld gezien dat er een versnelling in de zorg heeft plaatsgevonden op het gebied van e-ondersteuning. Daarnaast hebben we gezien dat er nieuwe bewonersinitiatieven in wijken zijn opgekomen, naast de al bestaande initiatieven. Daarmee zijn mooie verbindingen gelegd tussen formele en informele zorg. En hebben inwoners gebruik gemaakt van informele ondersteuning waardoor ze geen beroep hoefden te doen op de gemeente, Stichting WIJ en/of zorgaanbieders. Deze ontwikkeling draagt bij aan de gewenste transformatie in het sociaal domein. De uitdaging die we nu voor ons zien is hoe we de positieve effecten van een grotere onderlinge verbondenheid en betrokkenheid kunnen borgen in de nieuwe 1,5 meter samenleving.