Na een periode van economische groei en een krappe arbeidsmarkt is hier plotseling een einde aan gekomen door de coronacrisis. Van de een op andere dag is de economie in bepaalde sectoren volledig stil komen te staan. Het Rijk heeft steunmaatregelen genomen om de gevolgen voor bedrijven, zzp'ers en daarmee de werkgelegenheid zoveel mogelijk te beperken, maar een recessie lijkt onvermijdelijk. Hoe diep deze recessie wordt, is afhankelijk van hoe lang de coronacrisis gaat duren en in hoeverre de beperkende maatregelen van invloed blijven op de economie. Al met al zijn de vooruitzichten voor de arbeidsmarkt niet goed te overzien, mede omdat veel steunmaatregelen nog doorwerken. Bovendien vangt een verlengde tranche aan maatregelen een nieuwe klap aan gevolgen op. Ondanks alle maatregelen ligt het in de verwachting dat de crisis zijn uitwerking heeft op onze werkgelegenheid. We zien dat het noodpakket niet heeft voorkomen dat meer mensen een WW-uitkering hebben aangevraagd, er veel zzp'ers gebruik hebben gemaakt van de Tozo-regeling, flexwerkers een beroep hebben gedaan op de flex-regeling TOFA en de instroom in de bijstand is toegenomen, waarvan een groot deel jonger is dan 27 jaar.
We blijven ons daarom inzetten om mensen in de huidige arbeidsmarkt aan werk te helpen, zodat ze zoveel mogelijk in hun eigen onderhoud kunnen blijven voorzien. Of we hierin slagen, is natuurlijk sterk afhankelijk van hoe flexibel en veerkrachtig onze arbeidsmarkt reageert op de nieuwe 1,5 meter samenleving en de ontwikkeling van het aantal beschikbare banen. Voor die groep mensen die niet direct kan uitstromen zetten we in op participatie dan wel een vorm om maatschappelijk actief te zijn. Langdurig werklozen die geen kans hebben om regulier uit te stromen, komen in aanmerking voor een basisbaan.
Door de coronacrisis zullen veel mensen financieel getroffen worden. Het aantal mensen met schulden zal naar verwachting in lijn met het aantal bijstandsuitkeringen, toenemen. Ook mensen die het voor de crisis al moeilijk hadden zullen de gevolgen van een recessie voelen. Om intergenerationele armoede te voorkomen blijft de ambitie van Toekomst met perspectief daarom onverminderd van kracht. Op de nieuwe context waarmee we te maken hebben, zullen we met kracht reageren om onze missie 'We doorbreken de armoede-overdracht van ouder op kind en alle kinderen krijgen dezelfde kansen' te realiseren, ook al doen we er mogelijk wat langer over.
Werkprogramma
Om een extra impuls te geven aan werk, scholing en activering hebben we het werkprogramma ontwikkeld waarbij we focussen op de preventie van de instroom door mensen die net hun baan zijn kwijt geraakt zo snel mogelijk weer aan het werk te helpen. Daarbij houden we rekening met de werkelijkheid van de arbeidsmarkt door te kijken wat wél kan. Het kan dan gaan om tijdelijke functies dan wel banen in een andere sector waar nog wel voldoende aanbod is. Voor de groep mensen waarbij dit geen optie is, behoren opleidingen en cursussen voor om-, her- en bijscholing om jezelf te blijven ontwikkelen, al dan niet online, tot de mogelijkheden, zodat ze arbeidsfit kunnen uitstromen op het moment dat de werkgelegenheid weer aantrekt. De groep jongeren heeft extra onze aandacht. Aan de voorkant intensiveren we de samenwerking met het UWV om voortijdig te kijken naar de mogelijkheden voor werk.
Tegelijkertijd blijven we inzetten op de doorstroming zodat ook deze meer kwetsbare groep mensen actief blijft en zich voorbereidt op de arbeidsmarkt. Een bijdrage leveren aan de samenleving is van cruciaal belang via participatie en sociale activering, zodat mensen zich nuttig blijven voelen en ieder op zijn eigen niveau zijn eigen ontwikkelingsstappen kan doorlopen. In 2021 gaan we verder met pilot Oost, ons experiment om in de wijk onze dienstverlening naar mensen te vereenvoudigen naar één aanspreekpunt.
Van belang voor het vergroten en het verduurzamen van de uitstroom blijft het gebruik van de faciliteiten zoals jobhunting, uitstroompremies, administratieve begeleiding in de overgang naar werk en het werkbelevingscentrum. Aansluitend is in de veranderde arbeidsmarkt een gezamenlijke inzet op behoud van werkgelegenheid en het zoeken naar creatieve oplossingen om samen met werkgevers de uitstroom naar werk en participatie mogelijk te houden. We praten met werkgevers en onderzoeken wat wij kunnen doen voor behoud van bedrijf en werkgelegenheid, bijvoorbeeld via partnerschappen. Ook in regionaal verband via Werkinzicht sluiten we aan bij initiatieven zoals NL werk door, opleidingen naar kansrijke beroepen , online leer- en opleidingsmogelijkheden en de Noordelijke Scholingsalliantie. Perspectief op Werk van de arbeidsmarktregio hebben we omgezet om de effecten van de crisis te dempen.
Binnen werk en activering zorgen we ervoor dat de kwetsbare mensen een plek krijgen op de arbeidsmarkt, ook in economisch minder gunstige tijden.
Schuldhulpverlening
Bij schuldhulpverlening hebben we vanaf 2021 een nieuwe wettelijke taak. Hierbij gaat het om het opzetten van een gemeentelijke aanpak voor het vroegtijdig signaleren en oplossen van betalingsachterstanden. Door geldproblemen van mensen eerder in beeld te brengen en met ze in gesprek te gaan, kunnen we mogelijk vroegtijdig problematische schulden bij mensen voorkomen. De coronacrisis zal naar verwachting het beroep op nieuwe aanvragen schuldhulpverlening doen toenemen. Om dit te kunnen doen zullen we intern binnen de gemeente en extern met (semi)-publieke partijen actie ondernemen om tot een snellere en meer integrale aanpak van schulden te komen.
Toekomst met perspectief
Ter ondersteuning van mensen in armoede en schulden zetten we een pakket aan voorzieningen in met vooral een structureel effect. Vanuit het armoedebudget dragen we onder andere bij aan de schuldhulpverlening, aan de ontwikkeling van kinderen in armoede door leerondersteuning, sport en cultuur, aan maatwerkaanpakken voor individuele huishoudens en aan initiatieven binnen de gebieden. We kijken niet alleen meer naar de winst op de korte termijn, maar stellen het langetermijnperspectief centraal namelijk inkomensverhoging en verbetering van de leefkwaliteit van mensen met een laag inkomen.